Cmentarz położony jest w cichym zakątku Clausen, które do tej pory kojarzyło nam się głównie z browarem Mousel i okolicznymi pubami
. Tymczasem wystarczy podejść rue Jules Wilhelm w stronę Kirchbergu, by całkowicie zmienić klimat. Minąwszy wieżę zwaną Tour Malakoff, dojdziemy do celu, który znajduje się po lewej stronie za wysokim murem. Na co dzień cmentarz jest zamknięty, więc takie dni jak ostatnia niedziela to jedna z niewielu szans, by go zobaczyć. A warto, zwłaszcza z przewodnikiem, który opowiedział m.in. o fabrykanckiej rodzinie Godschaux, pionierach przemysłu w Luksemburgu, i o Lippmanach, z których pochodzili m.in. pierwszy luksemburski konsul oraz laureat Nobla z fizyki. Ciekawe są także formy nagrobków, np. złamana kolumna symbolizująca przedwcześnie zakończone życie, oraz symbolika, dzięki której można dowiedzieć się czegoś o pozycji społecznej zmarłego. Cmentarz był ostatnio porządkowany przez grupę młodzieży z Niemiec, Czech i z … Polski – a dokładniej przez 2 Polki, z których jedna, biegła w hebrajskim i w jidysz, wniosła szczególny wkład w odcyfrowanie epitafiów.
Po południu wysłuchaliśmy wykładu w synagodze przy rue Monterey na temat „nieznanej historii Żydów w Luksemburgu”, po czym zwiedziliśmy z przewodnikiem bóżnicę, jak i znajdującą się w tym samym budynku mykwę (rytualną łaźnię). Powojenna synagoga nie daje szczególnych powodów do zachwytu, ale ma m.in. ciekawe zbiory zwojów Tory. Niestety komentarze w trakcie wizyty udzielane były przeważnie w języku luksemburskim (inaczej niż na cmentarzu, gdzie wyodrębniono też grupę francuskojęzyczną). Liczymy na bogatszy program w przyszłym roku i więcej wyrozumiałości dla niewładających lëtzebuergesch.
) takze inne ciekawostki, do kupienia fascynujaca ksiazka..polecam! (ryaniar jeszcze do 4/11 wlacznie)