Rewolucja konstytucyjna z eutanazją w tle

[Redakcja]

Decyzje w sprawie reakcji rządu i parlamentu Luksemburga na zapowiedź Wielkiego Księcia Henryka o zamiarze niepodpisywania ustawy o eutanazji zapadły błyskawicznie. Już po kilku godzinach dyskusji, z nieukrywanym, choć smutnym przejęciem, premier Jean-Claude Juncker i szefowie frakcji parlamentarnych ogłosili plan szybkiej zmiany konstytucji Wielkiego Księstwa, która skutkować będzie ograniczeniem roli głowy państwa w procesie stanowienia prawa. Prawdopodobnie plan ten zaakceptował Wielki Książę.

Jak już informowaliśmy wczoraj, Wielki Książę Henryk niespodziewanie ogłosił, że nie zgadza się z założeniami ustawy legalizującej eutanazję i nie zamierza jej podpisać. Ustawa ta miała zostać przyjęta przez parlament w przyszłym tygodniu, po tym jak została ona poprawiona po zaopiniowaniu jej przez Radę Państwa w poprzednim podejściu legislacyjnym.

Choć konstytucja nie przewiduje możliwości zawetowania przez głowę państwa ustawy uchwalonej przez parlament, to nie precyzuje ona sytuacji, gdy Wielki Książę po prostu nie podpisze projektu w ustalonym terminie 3 miesięcy. Brak wielkoksiążęcego podpisu powoduje jednak, że ustawa nie wchodzi w życie, a parlament nie może już nic z tym zrobić, bo jego rola w procesie legislacyjnym kończy się w momencie przyjęcia ustawy.

Takiemu właśnie scenariuszowi – nazwanemu przez premiera Junckera „kryzysem konstytucyjnym” – zapobiec chcą frakcje parlamentarne poprzez ograniczenie roli głowy państwa w procesie legislacyjnym. Dotychczas Wielki Książę „zatwierdza” (sanction) i „obwieszcza” (promulgation) akty prawne przyjęte przez parlament. Tę pierwszą prerogatywę (art. 34 konstytucji) zamierzają skreślić przywódcy frakcji parlamentarnych. W ten sposób Wielki Książę nie miałby możliwości odniesienia się do zaprezentowanego mu projektu ustawy, a jedynie podpisywałby się pod jej publikacją w Dzienniku Urzędowym (tzw. Memoriale), obwieszczając w ten sposób jej wejście w życie.

Najbliższe dni albo i godziny pokażą, jaka będzie publiczna reakcja Wielkiego Księcia Henryka na prawdopodobne ograniczenie jego roli w państwie. Jest to sytuacja równie niebywała w historii Luksemburga, jak odmowa podpisania przez głowę państwa uchwalonej już ustawy. Jeżeli rzeczywiście plan zmian konstytucyjnych zaakceptowany lub nawet zaproponowany został przez samego Wielkiego Księcia, to będzie to formalnie wysoka cena, jaką zapłaci on za wierność swojemu sumieniu i poglądom. Formalnie, bo przecież dotychczas ani razu nie podważał on zasadności aktów prawnych przyjmowanych przez parlament i zapewne poza tą wyjątkową sytuacją dalej nie korzystałby z tego prawa.

Tytułem komentarza warto uzupełnić, iż Konstytucja Wielkiego Księstwa Luksemburga, pochodząca z roku 1868, a wzorowana na analogicznym belgijskim akcie prawnym z roku 1831, i do dnia dzisiejszego w pokaźnej części istniejąca w formie niezmienionej od początku, jest jedną z tych, i obecnie bodaj jedyną w Europie, która w kwestiach legislacji pozostawia monarsze nieograniczoną władzę. Z jednej strony od dawna słyszalne są głosy, iż anachroniczny z punktu widzenia współczesnej demokracji art. 34 Konstytucji powinien ulec zmianie, z drugiej zaś warto pamiętać, iż jednoizbowy parlament luksemburski pozostanie w tym momencie jedynym organem legislacyjnym, nad którym żadne inne ciało nie będzie mogło sprawować kontroli. Nawet bowiem Rada Państwa spełnia w procesie legislacyjnym jedynie funkcje opiniodawczą, a jej uwagi do proponowanych przez parlament ustaw mogą, ale nie muszą być zaakceptowane.

Jako ciekawostkę można też podać, iż to nie pierwszy raz władca luksemburski ma obiekcje co do podpisania aktu prawnego uchwalonego przez parlament. Ostatni taki przypadek miał miejsce, kiedy Wielka Księżna Maria-Adelajda zakwestionowała ustawę o szkolnictwie z roku 1912. Dotychczas jednak udawało się parlamentarzystom skłonić monarchę do zatwierdzenia uchwalonego aktu prawnego. Tym razem jednak wygląda na to, iż Wielki Książe Henryk pozostanie niewzruszony w swoich decyzjach, nawet wobec zagrożenia ograniczenia jego władzy jako głowy państwa i, co być może nawet ważniejsze, oddania nieograniczonej władzy ustawodawczej w ręce parlamentu.


Wiadomość za wort.lu i tageblatt.lu.

[digilante]

Bardzo smutne. Choc jest fajnie ze Luxemburg ma tego ksiecia, nie moge przyjac ze ktos (w tym licze tez rzady) jest tak arogancki aby podejmowac decyzje o zyciu lub smierci innych ludzi.

[Tr0n]

Prawo ma jedynie regulować możliwość podjęcia takiej decyzji przez pacjenta przy określonych warunkach. To nie jest ustawa która określa że osoby spełniające określone warunki są poddawane eutanazji.

[anwi]

Prawo ma jedynie regulować możliwość podjęcia takiej decyzji przez pacjenta przy określonych warunkach.

Prościej mówiąc – jest to ustawa dopuszczająca eutanazję.

[digilante]

Widze ze moj Polski znowu mnie "oposcil w biedzie", sorry.

Wiem o co chodzi - mialem na mysli ze smutne ze on tego NIE podpisal. Ludzie powinni miec suwerenna moc nad swoim zyciem, i nikt nie powinien miec prawa mi dyktowac czy juz mam dosyc tego swiata czy nie jezeli cierpie codziennie na raka czy cos tam.

[anwi]

Nie podpisał czegoś, co nie jest zgodne z jego wiarą i sumieniem i to należy uszanować.
A ze swoim życiem możesz zrobić, co zechcesz.

[digilante]

Dla ludzi na jego pozycji, nie chodzi o JEGO wiare i sumienie. Gdyby wiecej ludzi w pozycjach mocy pomysleli wiecej o innych niz o sobie, swiat bylby lepszym miejscem...

[anwi]

Owszem, chodzi także o jego wiarę i sumienie. Ustawa ta w parlamencie przeszła bodajże stosunkiem głosów 30:26, więc nie olbrzymią większością, w środowisku medycznym także wiele osób było jej przeciwnych, że o Kościele nie wspomnę, a póki co Luksemburg jest krajem katolickim.
I jeszcze raz powtórzę: ze swoim życiem możesz zrobić, co zechcesz.

[Biała]

Dla ludzi na jego pozycji, nie chodzi o JEGO wiare i sumienie

Myślę, że jednak chodzi. Sprawa życia i śmierci to jest jednak sprawa sumienia.

[digilante]

Oczywiscie ze sprawa sumienia, ale mojego, nie jego

ze swoim życiem możesz zrobić, co zechcesz

Napewno? (To jest pytanie na serio, bo nie znam dokladnie praw Europy).

W RPA jezeli ktos probowal popelnic samobojstwo, i nie udalo sie, to zaraz jak wyzdrowial to szedl do sadu i zamykali w wiezienu bo to bylo karalne. Tutaj jezeli mam raka i na 100% z tego nie wyjde, i nie jestem w stanie sie sam zabic, to wedlug tego co czytam to nie pomoga mi tutaj... wiec zostaje nam kilka slow z angielskiego o ktorych ludzie czesto dyskutuja "you can, but you may not".

[k-th]

To nie jest kwestia eutanazji - tylko pytania czy w kraju uwazajacym sie za demokratyczny, osoba nie posiadajaca mandatu pochodzacego z wyboru ma prawo zawetowac ustawe.

Sprzeciw sumienia Ksiecia rozumiem bardzo dobrze i dlatego uwazam ze rozwiazanie zaproponowane przez niego (?) jest bardzo dobre. Wszak konstytucji jego konstytucyjne uprawnienia, niezgodne z ideami demokracji zostaly mu przyznane od urodzenia.

Jesli chodzi o mozliwsc blokowania decyzji parlamentu, to sytuacja jest rzeczywiscie trudna. Z reguly stosuje sie parlament dwuizbowy (co ze wzgledu na wielkosc Wielkiego Ksiestwa jest raczej niepraktyczne) lub republikanski system rzadow (ktorego idea chyba tez nie jest popularna w Luksie). Mozna tworzyc bardziej skomplikowane systemy - np. premier wybierany bezposrednio, niezaleznie od parlamentu. Tak dzieje sie w samorzadach polskich, gdzie prezydent miasta wybierany jest niezaleznie od Rady. Ale czy takie rozwiazanie jest mozliwe w Wielkim Ksiestwie??